Er zijn ontzettend veel houtkachels en -haarden verkrijgbaar. Van modern tot landelijk of robuust. Vrijstaand of juist ingebouwd. Variërend van grote kachels met een hoog vermogen die ruime kamers moeiteloos verwarmen tot kleinere toestellen. Afhankelijk van het type warmte die u wenst kunt u kiezen uit een kachel met speksteen, gietijzer of plaatstaal. Elk materiaal heeft zijn eigen voordelen.
Er zijn veel verschillende type houtkachels, denk hierbij aan Vrijstaand, Inbouw, Inzet, Hangend of Speksteen. Voor iedere wens een mogelijkheid.
Een inzet houthaard in combinatie met een open verbranding stookt een ruimte veel sneller warm dan een traditionele open haard. Een inzet houthaard wordt daarom vaak gebruikt om een bestaande open haard te vervangen en kan indien nodig zelfs op maat worden gemaakt.
Een inbouw houthaard is de beste optie in een geheel nieuwe situatie, bijvoorbeeld als je een ingrijpende verbouwing gaat uitvoeren of een nieuwe woning gaat bouwen. De haard wordt dan als eerst geplaatst en de ombouw wordt er daarna omheen gerealiseerd.
Met KW wordt ook wel het nominaal vermogen genoemd. Dit is de uitdrukking van de warmteopbrengst. Hoe hoger de KW hoe groter de ruimte is die de kachel kan opwarmen.
De luchttoevoer naar de haard moet vrij blijven van as en kun je zelf eenvoudig schoonmaken. Ook het luik of de deur kun je met speciale onderhoudsproducten zelf reinigen. Het rookkanaal moet ook met enige regelmaat worden geveegd. Dit kun je beter door een schoorsteenveger laten doen. Gebruik je de houtkachel alleen als sfeerverwarming, dan is één keer per jaar vegen meestal voldoende. Is de houtkachel je hoofdverwarming of een belangrijke aanvullende verwarming? Dan is vaker laten vegen raadzaam.
Bij het stoken van een houtkachel is het belangrijk dat dit op een verantwoorde manier gebeurt. Dat doet u door gebruik te maken van de Zwitserse stookmethode. Bij deze methode steekt u de kachel van boven naar beneden aan in plaats van andersom.
Het rendement van een houtkachel is een percentage dat aangeeft hoeveel warmte de kachel oplevert, ten opzichte van de hoeveelheid energie die je erin hebt gestopt. Het vertelt eigenlijk hoeveel warmte er daadwerkelijk in de woonruimte terecht komt. Het overige percentage verdwijnt door de kachelpijp naar buiten.
De beste soorten haardhout zijn: berkenhout, eikenhout en elzenhout. Welk soort haardhout u het beste kunt gebruiken hangt af van uw voorkeuren en van het type houtkachel. Een speksteenkachel brandt bijvoorbeeld goed op elzenhout, omdat dit sneller warmte afgeeft. Pallethout, populierenhout, kastanjehout en naaldbomen hout kunt u beter niet stoken.